Σχολικός εκφοβισμός

Από την Ελληνική Εταιρία Μελέτης
και Πρόληψης της Σεξουαλικής Κακοποίησης

Αρνητικά συμβάντα μεταξύ παιδιών
σχολικής ηλικίας

● Σωματική επίθεση: σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια κτλ.
● Συναισθηματική επίθεση: σκόπιμη απομόνωση του παιδιού-θύματος, το να κρύβουν τα βιβλία του, να λερώνουν και να καταστρέφουν τα πράγματά του, να εκβιάζουν για χρήματα κτλ.
● Λεκτική επίθεση: κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, ρατσιστικά ή ομοφοβικά σχόλια, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι, απειλές κτλ.
● Σεξουαλικός εκφοβισμός: ανεπιθύμητα αγγίγματα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα/γράμματα/εικόνες, λεκτική παρενόχληση κτλ.
● Ηλεκτρονικός εκφοβισμός: χρήση διαδικτύου (email, chat room), κλήσεις κινητών και sms με κακοποιητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού.

Πιθανά σημάδια ότι ένα παιδί

θυματοποιείται από τους συμμαθητές του

● Γίνεται επιθετικό, παράλογο, ανήσυχο.
● Εκφοβίζει ή θυματοποιεί άλλα παιδιά ή αδέρφια.
● Σταματά να τρώει.
● Φοβάται να χρησιμοποιήσει το κινητό ή το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο.
● Τρομάζει, φέρεται αμήχανα όταν λαμβάνει μήνυμα στο κινητό.
● Φοβάται να περπατήσει μόνο του στο σχολείο.
● Δε θέλει να πάει σχολείο ούτε να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο.
● Εκλιπαρεί να το πάνε σχολείο με το αμάξι.
● Αλλάζει διαδρομή πηγαίνοντας προς το σχολείο.
● Κάνει απουσίες, κοπάνες.
● Αρχίζει να τραυλίζει.
● Απειλεί με αυτοκτονία.
● Κλαίει πριν κοιμηθεί, έχει εφιάλτες.
● Το πρωί νιώθει άρρωστο, δε θέλει να πάει σχολείο.
● Πέφτει η σχολική του επίδοση.
● Επιστρέφει με σχισμένα ρούχα, κατεστραμμένα βιβλία.
● Του λείπουν πράγματα.
● Ζητά ή κλέβει χρήματα (για να τα δώσει στο θύτη-εκβιαστή).
● Χάνει συνέχεια το κολατσιό του ή τα χρήματά του, επιστρέφει πεινασμένο.
● Έχει ανεξήγητες μελανιές/χτυπήματα.
● Δίνει απίθανες εξηγήσεις για όλα τα παραπάνω.

Οδηγίες για το παιδί-θύμα

● Κατ’ αρχάς, δε φταις εσύ! Πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι είχαν πέσει θύματα εκφοβισμού στο σχολείο.
● Διατήρησε την ψυχραιμία και την αυτοπεποίθησή σου.
● Μην απαντάς στις κοροϊδίες, μην μπαίνεις σε διάλογο, κάνε ότι δεν τις ακούς.
● Κοίταξέ τους στα μάτια και πες τους καθαρά και σταθερά: «ΣΤΑΜΑΤΑ!»
● Φύγε όσο γρηγορότερα μπορείς.
● Πες αμέσως τι συνέβη στο δάσκαλό σου ή σε κάποιον άλλον ενήλικο.
● Αν φοβάσαι να το πεις σε κάποιον ενήλικο, πες το σε ένα φίλο και ζήτα του να είναι μαζί σου.
● Συνέχισε να το λες, μέχρις κάποιος να σε βοηθήσει.
● Αν σου έστειλαν απειλητικό sms ή email κράτησέ το, μην το σβήσεις. Θα χρειαστεί ως απόδειξη.
● Αν σε εκφοβίζει ολόκληρη παρέα, πιάσε το πιο αδύναμο μέλος της και πες του ότι αυτό δεν είναι σωστό και αν θα του άρεσε να του φέρονταν εκείνου έτσι.
● Αν μετά από αυτά δεν αλλάξει κάτι, άλλαξε σχολείο. Ζήτησε από τους γονείς σου να βρουν ένα σχολείο που είναι φιλικό και ασφαλές.
● Μην πιστεύεις αυτά που σου λένε οι εκφοβιστές. Να επαινείς τον εαυτό σου και να του υπενθυμίζεις κάθε μέρα τα καλά σου σημεία.

Οδηγίες για γονείς

● Παρατηρήστε αν το παιδί σας δείχνει σημάδια ότι θυματοποιείται από άλλα παιδιά ή αν δρα ως θύτης. Μην το αμελήσετε, επικοινωνήστε αμέσως με το σχολείο.
● Αναπτύξτε μια ζεστή και φιλική σχέση με το παιδί. Να είστε κοντά του και να επιδιώκετε τη συζήτηση μαζί του. Από μόνο του μπορεί να μη σας αναφέρει τίποτε για το θέμα αυτό.
● Διδάξτε του να κοιτά στα μάτια τον εκφοβιστή, να λέει δυνατά «ΑΣΕ ΜΕ ΗΣΥΧΟ» ή «ΚΟΙΤΑ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΟΥ», να φεύγει και να το λέει σε κάποιον ενήλικο.
● Καθησυχάστε το ότι δε φταίει αυτό αν του επιτέθηκαν και ότι δεν είναι δικό του λάθος.
● Μιλήστε με συγκεκριμένα περιστατικά στο δάσκαλο, στο διευθυντή, στις αρμόδιες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης.
● Διατηρήστε επικοινωνία με το παιδί και με το σχολείο, ώστε να επιβεβαιώνετε ότι δεν υπάρχουν επαναλήψεις των περιστατικών εκφοβισμού.
● Ζητήστε βοήθεια από τον τοπικό Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων ή άλλες υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης.
● Συμβουλεύστε το παιδί σας να προσέχει σε ποιον δίνει τον αριθμό του κινητού του τηλεφώνου και τη διεύθυνση του email του.

Μην υποτιμάτε τις συνέπειες

που μπορεί να έχει ο εκφοβισμός

● Οι μύθοι «ε, παιδιά είναι, πειράζονται μεταξύ τους» ή «έτσι θα σκληραγωγηθεί για να βγει στην κοινωνία» μπορεί να ζημιώσουν το παιδί και να το οδηγήσουν σε δυστυχία και απομόνωση.
● Επαινείτε τα παιδί, δώστε του ευκαιρίες να αναλάβει ευθύνες, εγγράψτε το σε άλλες ομαδικές δραστηριότητες (αθλητισμό, προσκοπισμό, καλλιτεχνικά κτλ.), όπου δεν υπάρχουν εκφοβιστές και όπου έχει την ευκαιρία να κάνει νέες φιλίες και να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή του.
● Αν το παιδί τραυματιστεί από τους εκφοβιστές, ενημερώστε την αστυνομία και γνωστοποιήστε στο σχολείο ότι έχετε ενημερώσει την αστυνομία.
● Απαιτήστε από το σχολείο να ενημερώσει τους γονείς του παιδιού-εκφοβιστή.
● Αν ο εκφοβισμός δεν αντιμετωπίζεται, αλλάξτε σχολείο. Μιλήστε με το νέο σχολείο και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν ή δε γίνονται ανεκτοί εκεί οι εκφοβιστές.

Αν το παιδί σας εκφοβίζει άλλα παιδιά

● Σταματήστε το αμέσως μόλις παρατηρήσετε την επιθετική συμπεριφορά του.
● Εξηγήστε του ότι αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή και ότι το αντίκτυπο στα άλλα παιδιά είναι πολύ βαρύ.
● Διδάξτε του τρόπους συμπεριφοράς για επίλυση συγκρούσεων που δεν περιλαμβάνουν βία. Επίσης διδάξτε του πώς να ζητάει αυτό που θέλει με ευγενικό τρόπο.
● Μην το χτυπάτε ως τιμωρία για την επιθετική του συμπεριφορά. Του διδάσκετε αυτό ακριβώς που θέλετε να σταματήσει: τη βία. Προτιμήστε ως τιμωρία την αφαίρεση προνομίων.
● Επικοινωνήστε με το σχολείο και συζητήστε με το δάσκαλο για την αντιμετώπιση της επιθετικής συμπεριφοράς του παιδιού σας.
● Επαινείτε και ενισχύετέ το κάθε φορά που επιδεικνύει συνεργατικές και φιλικές συμπεριφορές προς άλλα παιδιά.
● Ελέγχετέ το συχνά για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχει επιστρέψει σε επιθετικές συμπεριφορές.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο http://www.obrela.gr με τον ίδιο τίτλο.